Hương Giang dạ khúc là một sáng tác của cố nhạc sĩ Lưu Hữu Phước được viết vào năm 1943. Người đã mang đến cảm hứng cho ông viết ca khúc này là một cô gái Huế có tên Thu Hương.

Trong bài chia sẻ của Giáo sư Trần Văn Khê về hoàn cảnh sáng tác Hương Giang dạ khúc, giữa Lưu Hữu Phước và Thu Hương có một mối cảm xúc đặc biệt dù mới chỉ tâm sự với nhau qua những cánh thư. Trong một lần ghé qua vùng đất cố đô, Lưu Hữu Phước đã lần theo địa chỉ được ghi trên thư để tìm người trong mộng. Tuy nhiên, khi đến nơi ông mới biết địa chỉ này lại không tồn tại.

Cảm thấy thất vọng quá đỗi, Lưu Hữu Phước đã viết nên Hương Giang dạ khúc với những ca từ đong đầy nỗi nhớ giữa cái khung cảnh trầm buồn mặc nhiên của xứ Huế. Từ đó cho đến mãi sau này, dù vẫn cố gắng kiếm tìm, thế nhưng ông vẫn chẳng thể nào gặp được Thu Hương.

Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước và bản Hương Giang dạ khúc

Thế nhưng, mọi chuyện không dừng lại ở đây. Trong chuyến đi New York dự Hội nghị Âm nhạc Thế Giới vào năm 1961, giáo sư Trần Văn Khê tình cờ quen được một gia đình người Việt chuyên bán cơm Huế tại Mỹ. Bất ngờ thay, cô vợ của gia đình nhỏ này chính là người phụ nữ mà nhạc sĩ Lưu Hữu Phước đã tìm kiếm bấy lâu.

Cô tên thật là Lan, còn Thu Hương chỉ là bí danh. Dù đã hai lần lập gia đình, thế nhưng cô nữ sinh ngày nào vẫn chưa bao giờ quên được chàng nhạc sĩ tài hoa.

Phải 15 năm sau, trong một lần gặp lại nhạc sĩ Lưu Hữu Phước tại Hà Nội, giáo sư Trần Văn Khê mới kể lại mọi chuyện. Tuy nhiên, khi đó, cô gái của Hương Giang dạ khúc cũng đã không còn trên đời sau một vụ tai nạn máy bay. Câu chuyện này, bài hát này cũng đã được giáo sư Trần Văn Khê hồi tưởng lại, hát lại trong chính ngày truy điệu của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước vào năm 1989.

Là một ca khúc được viết cách đây hơn 70 năm, thế nhưng cho đến thời điểm này, Hương Giang dạ khúc mới được cấp phép tại Việt Nam. Bản nhạc tình hiếm hoi của cố nhạc sĩ Lưu Hữu Phước do Huy Anh trình bày sẽ xuất hiện trong album Thiên thanh 3 - Bụi đỏ đường mơ. Cũng trong album này còn có hai bản thu hiếm hoi khác là Sao đêm (Lê Trọng Nguyễn) và Gọi em là đóa hoa sầu (Phạm Duy, thơ Phạm Thiên Thư).